Naar overzicht

Carnaval in het Westland

Willy Hilverda
— 15 reacties

In 1986 wil de dan achtjarige zoon van Ron Nieuwenhuizen (1946) meedoen met het carnaval in Wateringen, maar dat kan alleen als er een volwassen begeleider bij is. Nieuwenhuizen, die tot dan toe geen belangstelling had voor het feest, gaat mee en is verkocht. Hij treedt meteen toe tot het bestuur van de Wateringse carnavalsvereniging De Jolige Druif. “Het sociale heeft me gepakt, niet de alcohol of de polonaise.”

De Jolige Druif

Bij het woord carnaval denken de meeste mensen aan hossende menigtes op straat in Limburg en Brabant, maar ook Zuid-Holland kent vele carnavalsverenigingen. De meeste zijn opgericht in de jaren zestig en begin jaren zeventig. Het lijkt erop dat carnavalsvereniging De Theebukkers uit De Lier de oudste is van Zuid-Holland. Al in 1954 wordt in deze plaats in het Westland een carnavalsavond voor de jeugd georganiseerd. In Wateringen, dat ook in het Westland ligt, begint het in oktober 1967 te kriebelen. In de Wateringse veilinghal viert de eigenaar van café De Rusthoek het vijftienjarig bestaan van zijn bedrijf met een carnavalsvereniging uit Delft. Het carnavalsvuur is ontstoken en dankzij de inzet van een grote groep enthousiastelingen kan in februari 1968 het eerste carnavalsfeest worden gevierd in wat dan nog de gemeente Wateringen is.

Een naam is gauw gevonden: De Jolige Druif. De druiventeelt is immers een oude traditie in het Westland. In Kwintsheul, dat ook deel uitmaakt van de gemeente Wateringen, staan de oudste druivenkassen van ons land. De eerste carnavalsfeesten van De Jolige Druif worden gevierd in restaurant De Rusthoek, terwijl het kindercarnaval plaatsvindt in de Wateringse veilinghal. Vanaf 1972 is sporthal VELO steeds vaker de locatie waar de feesten worden gevierd. Als Wateringen tijdens de carnavalsweek wordt omgedoopt in Bieringen, verandert de VELO-hal in de Bierkuil.

Carnaval In De Gemeente Wateringen, 1969. Collectie: Historisch Archief Westland.

Carnaval voor bijzondere groepen

Uit het programmaboekje van 1969 van De Jolige Druif valt al op te maken dat de vereniging zich bij het organiseren van de feesten richt op verschillende groepen, zoals ouderen en kinderen. Dat is nog steeds het geval. Ron Nieuwenhuizen: “Naast het bestuur dat uit zeven mensen bestaat, zijn er zo’n 130 vrijwilligers die in verschillende commissies zitten. Iedere commissie heeft een eigen taak: de optocht, de kindermiddagen, het aanbod voor de woonzorgcentra. Doel is een feest te presenteren aan de gemeenschap en iedereen er van jongs af aan bij te betrekken.”

Een paar weken voor de carnavalsweek verzorgt een groep vrijwilligers feestelijke avonden in woonzorgcentra in het Westland en in Den Haag en Rijswijk. Daarna gaan de Prins en zijn gevolg met de boerenkapel langs scholen in de regio en houden daar polonaises.

Programmaboekje 1969-1970. Collectie: Ron Nieuwenhuizen.

De optocht 

Een belangrijk onderdeel van het Wateringse carnaval is de optocht op zaterdag. Nieuwenhuizen: “Vaste wagens zijn de prinsenwagen en de grote wagen voor de jeugd. Daarnaast heb je de wagens van buurtverenigingen die het leuk vinden iets te maken. En er lopen groepen mee die zich volgens een thema hebben verkleed. Voor de mooiste wagens en de origineelste groepen zijn er prijzen. De Westlandse muziekverenigingen lopen mee en we hebben een vaste boerenkapel. De optocht volgt een route door het dorp en gaat dan naar de VELO-hal waar de kinderen kunnen genieten van theater. Daar zijn dan wel twaalfhonderd kinderen. ’s Avonds is er voor de ouderen een feest met artiesten. Op zondag is er een spelletjesmiddag voor kinderen in de sporthal. En op maandagmiddag organiseren we er voor zo’n zevenhonderd senioren uit de omgeving een gratis feest, met acts en met muziek. Vroeger hadden we op zondag een avond voor de jeugd, de 14- tot 18-jarigen, maar dat is nu verplaatst naar de vrijdagavond.”

Kinderoptocht Wateringen in 1969. Collectie: Historisch Archief Westland.

Carnaval in Eindhoven 

Al vanaf 1999 gaan de vrijwilligers van De Jolige Druif op zondagavond met bussen naar Eindhoven, dat dan Lampegat heet, om daar carnaval te vieren met carnavalsvereniging De Bolhoedjes. Nieuwenhuizen: “Dat is echt feest voor ons, want we hoeven zelf niets te doen èn je beleeft het carnaval zoals het in Brabant wordt gevierd. Ik heb wel gezien dat wij het op een andere manier vieren. In Brabant wordt elk café erbij betrokken en is het een straatfeest. In het Westland wordt op een vaste locatie feest gevierd. In Brabant is men meer gericht op het zelf vieren van het carnaval dan op het organiseren van gezelligheid voor anderen. Wij proberen ook mensen te bereiken die eenzaam zijn.”

De Orde van de Glazen Stad 

De verkiezing van Prins Carnaval rond 11 november, de burgemeester die de sleutel van de stad overhandigt aan de Prins, carnavalsverenigingen volgen vaste tradities en rituelen, maar De Jolige Druif heeft ook een geheel eigen traditie. Vanaf het begin wordt op de zaterdag de Orde van de Glazen Stad uitgereikt aan een prominent, iemand die zich heeft ingezet voor de gemeenschap. De eerste die in februari 1969 deze orde ontvangt is de toenmalige burgemeester van Wateringen, P.A. Meissen. De orde is vernoemd naar ‘De glazen stad,’ een tv-serie uit 1968-1969 van regisseur Willy van Hemert over het wel en wee van een tuindersfamilie in het Westland. Van Hemert krijgt de Orde van de Glazen Stad zelf uitgereikt in 1973.

Carnaval in de gemeente Wateringen. Overhandiging van de sleutel van het dorp aan Prins Carnaval. Vanaf die periode had het dorp de naam Bieringen. Links op de foto's burgemeester drs. F.K. Langemeijer en rechts de Prins Carnaval. Collectie: Historisch Archief Westland.

Investeren in de jeugd

In de jaren zeventig had bijna iedere plaats in het Westland een eigen carnavalsvereniging. Nu zijn er nog drie, naast De Jolige Druif zijn dat De Theebukkers uit De Lier en de Blauwkonters uit Poeldijk. Ook elders in Zuid-Holland loopt het aantal verenigingen terug. Nieuwenhuizen: “Vroeger deed iedereen mee, toen was er weinig ander amusement. Nu heb je zoveel verschillende evenementen dat mensen keuzes kunnen maken.”

Om een carnavalsvereniging bloeiend te houden is het volgens Nieuwenhuizen belangrijk te investeren in de jeugd. “Je moet ervoor zorgen dat je de kinderen erbij betrekt, want vanuit de jeugd kun je verder groeien. Als een club geen goede opvolging heeft, dan stopt het op een gegeven moment. In Brabant gaat het gewoon door, daar is carnaval een stevige traditie. Al organiseer je er niets, je zet de tap open en dan weten ze dat het carnaval is.”

Programmaboekje 1969-1970. Collectie: Ron Nieuwenhuizen.

De zwaarte van het leven doen vergeten 

In 2019 dwong een herseninfarct Ron Nieuwenhuizen na 33 jaar afscheid te nemen van het bestuur. “Ik was de laatste jaren de Vorst van De Jolige Druif. Ieder jaar wordt een nieuwe Prins gekozen, maar een Vorst wordt aangesteld voor een langere periode. Hij zorgt ervoor dat de tradities in stand wordt gehouden.”

Wat hem zolang bij de vereniging heeft gehouden? “Het plezier dat je brengt bij de senioren en de kinderen. Dat je hen even de zwaarte van het leven doet vergeten. De ouderen in de woonzorgcentra kijken er echt naar uit. Als de Prins in zijn tenue binnenkomt met de Raad van Elf, de boerenkapel voorop met de dansmariekes en het hele spul loopt door de zaal, dat is echt indrukwekkend. Dat vind ik altijd het mooist.”

Voor kinderen is meedoen aan carnaval ook nog eens leerzaam. “De jeugd doet mee aan de acts en theaterstukken die worden opgevoerd. Zo leren de kinderen van jongs af aan op het podium te staan en met een microfoon  om te gaan. Ik merk het nu nog in het bedrijfsleven, daar zitten mensen die goed scoren omdat ze goed kunnen babbelen. Die basis hebben ze gelegd bij het carnaval.”

Carnavalsoptocht in Wateringen, 2006. Collectie: Ron Nieuwenhuizen.
Over de auteur

Willy Hilverda is freelance tekstschrijver, schrijfdocent en theatermaker.

15 reacties

Ron Nieuwenhuizen 31 januari 2022

Super leuk om terug te zien en te lezen, bedankt voor de aandacht en herinneringen

Marco 01 februari 2022

Erg leuk stukje van 1 van de mooiste verenigingen uit het Westland!

wilco de 55ste 01 februari 2022

ron je hebt de geschiedenis van de jolige druif weer mooi verwoord.

Ruben Pieneman 01 februari 2022

Zeker een mooie herinnering van een hele mooie Westlandse vereniging.

Benny de slager 01 februari 2022

Goed gedaan Ron

JosM 01 februari 2022

Wat een mooi stuk historie en erg leuk om te lezen, weer n stukje archief erbij

Wim van der Zeeuw 01 februari 2022

Mooi artikel over de wateringse geschiedenis van het carnaval en wat je met vele mensen samen kan bereiken voor anderen.

Hans Kerklaan 01 februari 2022

Wat een gaaf stukje Ron, wie had het mooier kunnen vertellen.

Ineke 01 februari 2022

Wat een mooi stuk, prachtig opgeschreven en mooi aangegeven. Trots op mijn Ron.

Ronald 01 februari 2022

Zeker een goed stukje over geschiedenis van De Jolige Druif

Karin 01 februari 2022

Aandachtig zitten lezen super mooi gedaan 2 x alaaf alaaf

El 01 februari 2022

Wat een mooi stukje.....leuk om te lezen, goed gedaan Ron. Trots op de deze mooie vereniging

Piet 01 februari 2022

Mooi verwoord en alle aspecten komen aan bod

Patrick 02 februari 2022

Gaaf stuk! En mooi om als één van de vrijwilligers een klein schakeltje te zijn in het grote geheel van De Jolige Druif. Samen zijn we sterk, creatief en kunnen we veel!

Christina 13 februari 2022

Super stuk!! Het vertelt de geschiedenis van de Jolige Druif zoals het was en is!!

Plaats een reactie

Verzenden

Heb jij een verhaal over de Zuid-Hollandse geschiedenis?

Welk verhaal mag volgens jou niet ontbreken op deze website? Deel je verhaal of tip met de redactie! Lees de voorwaarden en tips voor het schrijven van een verhaal.

Ontvang de laatste verhalen in je mailbox

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe publicaties? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief!

Deze website maakt gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor de analyse van onze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Bij het tonen en afspelen van YouTube video's worden cookies van derden geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met dit gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies deze website plaatst.

Deze website maakt gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor de analyse van onze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Bij het tonen en afspelen van YouTube video's worden cookies van derden geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met dit gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies deze website plaatst.