In oude Latijnse teksten wordt het graafschap Holland voor het eerst genoemd in het begin van de twaalfde eeuw: in 1101 wordt Floris II ‘graaf (comes) van Holland’ genoemd. Het graafschap besloeg toen het kustgebied van de Maasmond tot bij Alkmaar. Slechts geleidelijk kreeg het grondgebied van Holland de vorm en omvang die het rond 1400 had bereikt.
Door verovering en onderhandeling werden de buitengrenzen van het graafschap afgebakend. Met ‘Zuid-Holland’ werd in de middeleeuwen gedoeld op het gebied rond Dordrecht. Met ‘Noord-Holland’ werd het Rijnland bedoeld, niet het gebied van de huidige provincie Noord-Holland. Dit laatste stond bekend als ‘Kennemerland en West-Friesland’.
Graaf Floris II door de heraut Van Heessel, 1456. (Foto: Wikipedia)
Floris V en verschuivende grenzen
Floris V (1256-1296) begon zijn openbare leven in 1272 met een expeditie tegen West-Friesland – de zoveelste door de Hollandse graven. De Zuiderzee werd economisch steeds belangrijker en Floris V wilde zijn invloed in dit gebied graag uitbreiden. De onderneming mislukte.
Wél lukte het Floris geleidelijk het grafelijk territorium uit te breiden door de verovering van randgebieden, aanvankelijk ten koste van het gezag van de bisschop van Utrecht. Zo werden het Land van Woerden, Amstelland, Gouda en Oudewater toegevoegd. Tien jaar na de mislukte veldtocht tegen de West-Friezen probeerde Floris V het opnieuw. Ditmaal met succes: in 1289 was de onderwerping definitief een feit.
Penning met daarop het portret van graaf Floris V. (Foto: Wikipedia)
Het ‘Holland’-gevoel
In het rivierengebied en de Zeeuwse delta duurde de strijd langer en waren de grenzen tot ver in de vijftiende eeuw in ontwikkeling. De inwoners van het graafschap voelden zich vooral tegenover buitenstaanders 'Hollanders'. Door de gezamenlijke band met de graaf van Holland groeide tevens de onderlinge band.
In de veertiende en vijftiende eeuw stierf de 'Hollandse' gravendynastie uit. Het graafschap werd achtereenvolgens bestuurd door de Franstalige graven van Henegouwen en de Duitstalige hertogen van Beieren. In de Hollandse steden groeide ondertussen het besef van een gezamenlijk ‘Holland’-gevoel, al waren de meeste inwoners toch nog in eerste instantie 'poorter' van Delft, Leiden of Schoonhoven.
Plaats een reactie
Ontdek meer
Heb jij een verhaal over de Zuid-Hollandse geschiedenis?
Welk verhaal mag volgens jou niet ontbreken op deze website? Deel je verhaal of tip met de redactie! Lees de voorwaarden en tips voor het schrijven van een verhaal.
Ontvang de laatste verhalen in je mailbox
Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe publicaties? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief!
0 reacties