Volle klassen met alle leeftijden door elkaar en onderwijzers zonder opleiding, zo zag het lager onderwijs er vóór de 19e eeuw uit
Vóór de negentiende eeuw werd lager onderwijs gegeven aan scholen waar alle leeftijden bij elkaar in de klas zaten; de onderwijzers hadden nauwelijks opleiding genoten. Hoger onderwijs was beperkt tot privé-scholen en de Leidse universiteit. De leerplicht bestond nog niet.
Lager onderwijs
In 1806 werd een nieuwe Schoolwet in werking gesteld, die ervoor zorgde dat het onderwijs in Nederland voortaan aan overheidscontrole en -inspectie onderhevig was. De meeste lagere scholen waren openbare scholen, die direct onder de nieuwe Schoolwet vielen. Er bestonden echter ook nog steeds bijzondere scholen, die op particuliere leest waren geschoeid. Vanuit confessionele kring bestond weerstand tegen het karakter van de openbare scholen. In 1848 werd de vrijheid van onderwijs vastgesteld.
Beter en gratis onderwijs
Nieuwe schoolwetten in 1857 en 1878 brachten verdere kwaliteitsverbetering met zich mee, maar ook verzuiling van het onderwijs. Lager onderwijs werd toegankelijk voor steeds meer kinderen, en was vanaf 1889 voor onvermogenden zelfs gratis. De leerplicht werd pas in 1901 ingevoerd, een ontwikkeling die in 1874 was begonnen met het afschaffen van kinderarbeid onder de twaalf jaar (het zogenaamde ‘Kinderwetje van Van Houten’).
Middelbaar en hoger onderwijs
In 1863 werd de eerste wet op het middelbaar onderwijs aangenomen, waarbij werd voorzien in een aantal nieuwe schooltypen: de burgerschool, de hogere burgerschool (hbs), de landbouwschool en de polytechnische school. Vóór 1863 was er in de praktijk geen middelbaar onderwijs geweest. De hbs was in eerste instantie alleen bedoeld voor jongens. In het laatste kwart van de eeuw werden ook meisjesscholen opgericht, die echter tot 1906 geen gelijkwaardige status kenden. Een eenvormig onderwijsprogramma bestond nog niet.
Techniekonderwijs
In Delft werd in 1864 een polytechnische school opgericht, in de plaats van de daar reeds sinds 1842 aanwezige Koninklijke Akademie ter opleiding van burgerlijk ingenieurs. Uit deze polytechnische school ontstond uiteindelijk de huidige Universiteit Delft.
Plaats een reactie
Ontdek meer
Heb jij een verhaal over de Zuid-Hollandse geschiedenis?
Welk verhaal mag volgens jou niet ontbreken op deze website? Deel je verhaal of tip met de redactie! Lees de voorwaarden en tips voor het schrijven van een verhaal.
Ontvang de laatste verhalen in je mailbox
Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe publicaties? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief!
0 reacties