Buitenplaats Buitenzorg in Leiden

In de 18de eeuw lagen buiten de Hogewoerdse poort langs de Rijn aan de Hoge Rijndijk grotere en kleinere buitenplaatsen. De meeste waren voortgekomen uit een speeltuin. Zo ook het huidige Buitenzorg, de enige buitenplaats die niet aan het einde van de 19de eeuw werd afgebroken. De vroegste vermelding van Buitenzorg dateert uit 1668 toen een speeltuin werd doorverkocht. Later ontstond hier een hofstede, waarvan Mathias Franken de eigenaar werd. Zijn huis werd door Rademaker in 1732 afgebeeld in zijn Rhijnlands fraaiste gezichten.

Midden 18de eeuw werd het huis verbouwd en kreeg het zijn huidige aanzien met de koepelkamer met uitzicht over de Rijn. Ook beschikte de buitenplaats toen over een overtuin aan de overzijde van de Hoge Rijndijk. Huis en tuin zijn door een stenen muur van de rijweg afgescheiden. Twee bakstenen hekpijlers met natuurstenen topstukken in Lodewijk-XV-stijl flankeren de entree. Op de hoeken van het terrein staan charmante 18de-eeuwse stenen tuinpaviljoens, van waaruit de bewoners het voorbijgaande verkeer op de Rijndijk konden gadeslaan. Hier nipten in de zomermaanden de heren in het ene paviljoen, discussiërend en pijp rokend, van hun glas wijn, terwijl de dames in het andere, keuvelend, van hun kopje thee genoten.