Het Binnenhof in Den Haag (foto: Nanda Sluijsmans, via Wikimedia Commons)

Het Binnenhof Den Haag

Politiek centrum van Nederland.

Over het Binnenhof

Het was 1229 toen graaf Floris IV een hof kocht om als woning te gaan gebruiken. Het is waarschijnlijk dat deze hof op de plaats van het huidige Binnenhof stond. Zijn zoon Willem wordt in 1248 op twintigjarige leeftijd tot keizer van het Heilige Roomse Rijk gekozen. Deze Duitse koning bouwt op het Binnenhof een rechthoekig koninklijk paleis.

Aan deze “Oude Zaal”, later Rolzaal genoemd, werd de Haagtoren aangebouwd. In de 24 meter hoge toren bevonden zich de woonvertrekken van de graaf, op de eerste verdieping de grafelijke kapel en daarboven de slaapvertrekken. Tegen de andere zijde van de Oude Zaal is een gebouw geplaatst, waar de gravin woonde. Onder de oude zaal lag een grote “kelder” met toegemetselde spitsboogvensters, een rond venster en fraai afgewerkte gewelven. Deze ruimte, die men eerst voor kelder had aangezien, was de ontvangst- en banketzaal die zich over de hele lengte van het gebouw uitstrekte. De Roomse koning Willem II wordt wel beschouwd als degene die het vierkante kasteel hier te lande introduceerde. Koninklijke afmetingen had het Binnenhof zeker. Kastelen als Teylingen en het Muiderslot zouden er met gemak acht maal in passen.

Floris V is nog geen twee jaar als zijn vader Willem II overlijdt. Na een bezoek aan Engeland in 1281 laat Floris V, om zijn status als zoon van een koning te benadrukken, de Hoge of Grote Zaal bouwen. Deze zaal – die later Ridderzaal wordt genoemd – is gebouwd naar voorbeeld van Westminster Hall. De Ridderzaal staat haaks op de Oude Zaal. Er tussen bevindt zich een binnenplaats die van buitenaf niet is te zien. De nok van de Hoge zaal bevindt zich 26 meter boven de grond. Kromme stijlen overpannen de gehele breedte van zo’n achttien meter. De zaal was bedoeld voor audiënties en banketten. Er kon ook gedanst worden, dan werd de vloer eerst met zand bestrooid. De grafelijke zalen stonden op een omgracht en ommuurd terrein, het Binnenhof.

Het Binnenhof Den Haag Binnenhof 2513 AA Den Haag

De natuurlijke hofvijver werd in de veertiende eeuw rechthoekig gemaakt. De gracht werd in 1860 gedempt. Een laatste stukje gracht resteert bij het torentje van de Minister President. Op het Binnenhof liet Floris V ook een klein kerkje, de hofkapel, bouwen.

Vandaag de dag resten van de middeleeuwse gebouwen alleen De Oude Zaal, de Grote Zaal (Ridderzaal), de Haagtoren, een vijftiende-eeuws verdedigingstorentje (torentje van de Minister President) en de Gevangenpoort.
Ten tijde van de republiek is de Mauritstoren gebouwd. Deze is in 1620 met een grote vleugel uitgebreid. De Staten van Holland gaven in 1696 Daniël Marot opdracht om op de plaats van twee bestaande kamers aan de hofvijver een imposante nieuwe vergaderzaal voor de Staten-Generaal te bouwen. Deze Trêveszaal dankt zijn naam aan het Twaalfjarige Bestand (1609 – 1621) dat op deze plaats werd bereikt.

In de Ridderzaal vonden aanvankelijk nog wel balletten en tentoonstellingen plaats. Langs de zijkanten waren net als in Westminster Hall boekwinkeltjes ingericht. Deze moesten weg toen voor de door de Staten van Holland bijeen geroepen Grote vergadering in 1651 een bankenamfitheater werd getimmerd. In deze vergadering die acht maanden duurde, besloten de driehonderd afgevaardigden dat nu de Graaf van Holland, Willem II van Oranje was overleden, er geen nieuwe Stadhouder zou worden aangesteld.

Na het tijdperk van de graven was de Ridderzaal niet meer als paleis in gebruik. Daarna is het gebouw gebruikt als stal, kazerne en een tijdlang als loterijhal. In de Ridderzaal hingen sinds de onafhankelijkheidsstrijd teven de Spaanse overheersing (Tachtigjarige Oorlog, 1568 – 1648) vlaggen van verslagen vijanden. Deze waren als trofeeën aan plafond en muren bevestigd. Na het einde van de Republiek raakte de Ridderzaal in verval. De vaandels verdwenen in 1806 naar het Paleis op de Dam en een restauratie in 1814 kon niet verhinderen dat de houten kap wegrotte. Er werd zelfs een houten gang in de zaal opgesteld om rechters en andere ambtenaren met droge voeten de rolzaal te laten bereiken. In 1904 werd de Ridderzaal zodanig gerestaureerd dat de koningin er de Staten Generaal kon toespreken. In 2006 is de Middeleeuwse toestand grotendeels teruggebracht, waarbij de houten kapconstructie in ere is hersteld.

Zie hier meer.