Aan de slag met dialect

Mis je een organisatie, website of online bron? Aanvullingen en suggesties zijn welkom. Laat een reactie achter of mail naar redactie@geschiedenisvanzuidholland.nl. 

Let op: Op zoek naar boeken en andere materialen over dialect? Bekijk daarvoor het zeer uitgebreide overzicht dat werd samengesteld door bibliotheekorganisatie ProBiblio. 

Meertens Instituut

Een fantastische bron voor iedereen met interesse in lokale en regionale geschiedenis: In de Nederlandse Dialectenbank van het Meertens Instituut is meer dan duizend uur historisch geluidsmateriaal te beluisteren. Het gaat om geluidsbestanden die onderzoekers van het instituut vanaf de jaren vijftig van de 20e eeuw hebben opgenomen en bevat 279 bestanden van Zuid-Hollandse sprekers, op plaats te doorzoeken. Al het materiaal is te gebruiken voor onderzoek. 
(Foto: Onderzoek in het Instituut, 1980. Collectie Nationaal Archief CCO)

Woordenbank Nederlandse Dialecten

De elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) is een digitaal doorzoekbare verzameling van oude en modernere Nederlandse dialectwoordenboeken. Voor Zuid-Holland kan geselecteerd worden op het Leids, Haags, Rotterdams, Dordts, Schiedams, Goerees, Flakkees en Hoekschewaards. De Woordenbank is een initiatief van taalkundige Nicoline van der Sijs. 

Goed om te weten: Het aanbod in de Woordenbank is (nog) niet compleet: er wordt nog steeds gewerkt aan uitbreiding. Mocht  jouw dialectwerkgroep een geschikt, rechtenvrij woordenboek hebben en dat graag toegevoegd zien, dan kun je het aanbieden aan de initiatiefnemer. De woordenboekbestanden worden voor opname in het eWND bewerkt. Ze moeten eerst worden gedigitaliseerd. Daarna moet aan ieder dialecttrefwoord het Standaardnederlandse equivalent worden toegevoegd.  Lijkt het je leuk daaraan mee te werken? Meld je dan bij het INT aan als vrijwilliger.  

Streekmuseum Goeree-Overflakkee

Hoe klinkt het Flakkees? Je hoort het in Streekmuseum Goeree-Overflakkee, waar je een tijdreis door het verhaal van Flakkee maakt. In de webwinkel zijn niet alleen publicaties in het dialect te koop maar ook artikelen met streektaalopschriften. 

Museum Hoeksche Waard

De dialectwerkgroep van het museum heeft diverse boeken uitgegeven en verzamelt alles op het gebied van het dialect van de streek. Een deel van deze collectie is online toegankelijk. Op de website van het museum zijn ook fragmenten in het dialect te beluisteren (zoals deze limerick met de regels Op Gouwswaerd begroeve ze de slaeger / Die was allesbehalleve maeger)

Werkgroep Dialect Sliedrecht

De werkgroep dialect van de historische vereniging Sliedrecht zet zich al jaren in om het verdwijnende dialect vast te leggen. Op de zeer informatieve website lees je meer over de activiteiten van de vrijwilligers en over de kenmerken van het Sliedrechts. Daarnaast vind je er meer dan 1300 dialectverhalen die sinds 1985 in huis-aan-huisblad De Merwestreek zijn gepubliceerd.

Stichting Streektaal Alblasserwaard en Vijfheerenlanden

Meer weten over het dialect dat in plaatsen als Ameide, Alblasserdam, Giessendam, Noordeloos, Papendrecht, Kinderdijk of Leerdam wordt gesproken? Op de website van de Stichting Streektaal Alblasserwaard en Vijfheerenlanden vind je veel informatie over de specifieke kenmerken van deze dialecten. Per plaats zijn publicaties te vinden in het lokale dialect.

Katwijk

Leendert de Vink, die samen met Jaap van der Marel het Katwijks Woordenboek (2020) samenstelde en promoveerde op het Katwijks hield tussen 2017 en 2020 dit leuke weblog bij met wetenswaardigheden over het Katwijkse dialect. Natuurlijk is het dialect ook opgenomen in de Canon van Katwijk.

Leiden

In de Leidse Canon is een venster(tje) gewijd aan het zangerige Leidse dialect. 

Den Haag

Altijd al eens Haags willen spreken? Deze Haagse Vertaalmachine vertaalt je Nederlandse tekst naar Haags dialect. 

Krimpenerwaard

Op de website van de historische vereniging Bergambacht staat een artikel over kenmerken van dit dialect, met een overzicht van bijnamen in het dialect uit Ammerstol, Berkenwoude en Bergambacht.

Op deze website over de Krimpenerwaard staat een uitgebreid overzicht (op alfabet) met dialectwoorden.