Mobilisatie en vluchtelingen in de Eerste Wereldoorlog

De mobilisatie van het leger was geen gemakkelijke taak. Eerst moesten de dienstplichtigen op de kazerneterreinen worden geregistreerd en bewapend, om vervolgens te worden ingedeeld in een van de compagnieën. Daarna moesten de troepen in positie worden gebracht.

Auto’s, vrachtwagens, fietsen en paarden werden gevorderd om soldaten en goederen naar hun plaats van bestemming te brengen. Dankzij de gedegen voorbereiding verliep de mobilisatie zonder veel problemen. Bij het departement van Oorlog in Den Haag kwamen zelfs gepensioneerden vrijwillig hun diensten aanbieden.

Belgische vluchtelingen

Terwijl de mobilisatie in volle gang was, viel Duitsland op 4 augustus België binnen. Honderdduizenden Belgen zochten hun toevlucht bij de noorderburen, niet in de laatste plaats in Zuid-Holland. Aanvankelijk werden de vluchtelingen gastvrij ontvangen, zowel door de Nederlandse overheid als door haar burgers. 

In onder andere Rotterdam, dat zich ontwikkelde tot de belangrijkste vluchtelingenstad van Nederland, bouwden militairen fabrieken, scholen en pakhuizen in korte tijd om tot provisorische slaapplaatsen. In de Maasstad verbleven in oktober 23.000 Belgen. Het militaire bevoorradingssysteem werd ingeschakeld om de vluchtelingen van voedsel en medische hulp te voorzien.

Vluchtoord Gouda

Na enkele maanden sloeg de stemming echter om en zag men de grote hoeveelheden Belgen liever gaan dan komen. De Nederlandse overheid stimuleerde de terugkeer, waardoor eind 1914 de meeste Belgen weer teruggingen.

Voor de vluchtelingen die niet huiswaarts keerden, werd in Gouda een vluchtelingenkamp opgericht met een capaciteit van 2000 mensen, alwaar ze tot het eind van de oorlog konden verblijven.