Naar overzicht

Een Romeins-inheemse mengcultuur

Zuid-Holland lag in de eerste eeuwen na het begin van de jaartelling op de noordelijke grens (limes) van het Romeinse Rijk. Voor de cultuur van de lokale bevolking had dit grote gevolgen.

Voor de Romeinen kwamen

De autochtone boerenbevolking van Zuid-Holland had voor de komst van de Romeinen een relatief hoogontwikkelde cultuur met kenmerken van de ijzertijd. Zij wisten hoe ze ijzeren voorwerpen moesten maken en vermoedelijk hadden ze zelfs al technieken ontwikkeld om het waterpeil van hun drassige land te reguleren. Indrukwekkend ook waren ook hun boerderijen van hout, riet en leem. Maar hun technologisch vernuft had zo zijn beperkingen: de inheemse volkeren hadden geen gebouwen, wegen of bruggen van steen. Daarnaast deden de inheemse inwoners van Zuid-Holland nog niet aan schrijven. De Romeinen deden dit alles en meer, en de proto-Hollanders hadden dan ook weinig om weerstand te bieden aan de professioneel georganiseerde Romeinse legioenen, die op dit punt al grote delen van de antieke wereld onderworpen hadden.

Reconstructie van een IJzertijddorp in Denemarken, mogelijk zeer vergelijkbaar met dorpen in Zuid-Holland. (Foto: Hans Splinter)

Romeinse invloed

De Romeinen kwamen als veroveraars en dwongen de overwonnen volkeren tot het betalen van belasting, zowel in geld als goederen. In 69-70 n.Chr. leidde dat in Germanië zelfs tot een bloedige ‘Bataafse opstand’, onder leiding van Gaius Julius Civilis, een Bataaf die ook Romeins burger was (op de headerafbeelding zie je Julius Civilis zoals afgebeeld door Rembrandt). Toch bood hun komst de lokale bevolking ook kansen. In de nabijheid van de Zuid-Hollandse forten ontstonden kleine dorpjes, zogenoemde vici, die onder militair bestuur stonden. Hier woonden inheemse handelaren, handwerkslieden, prostituees en anderen die voorzagen in de behoeften van de soldaten en bestuurders. De boeren in de omgeving verkochten voedingsmiddelen aan het leger. Bovendien nam het Romeinse leger ook lokale mannen in dienst, en ronselde ze hulptroepen die soms helemaal aan de andere kant van de wereld dienden, of als lijfwacht van keizer. Kortom: de komst van de Romeinen was een belangrijke impuls voor de lokale economie en verbond Zuid-Holland aan de rest van de Romeinse wereld.

Grafsteen van een Bataaf genaamd Indus, die diende als lijfwacht voor keizer Nero.

Het is dan ook niet vreemd dat de oorspronkelijke bewoners van het gebied langs de limes aspecten van de Romeinse cultuur overnamen (‘romanisering’). Zij profiteerden van Romeinse luxeartikelen als bronzen vaatwerk en sieraden, maar lieten zich ook inspireren door de taal, de religies en de bouwkunst. Zo ontstond een echte mengcultuur, waarin het bijvoorbeeld niet vreemd was om een inheemse god in het Latijn te vereren.

Meer leren over de Romeinen in Nederland? Overweeg eens een bezoekje aan Museon, het Rijkmuseum van Oudheden of het Archeon. Als je niet in de gelegenheid bent om het huis te verlaten (of er weer een lockdown is) heeft "Romeinen" leuke dingen om te lezen.

Voor specifieke vragen kun je terecht bij de AWN-Archeologievereniging.

Meer leren over de Romeinen?

Lees hier een longread over hoe de Romeinen omgingen met veroverde gebieden.

0 reacties

Plaats een reactie

Verzenden

Ontdek meer

Heb jij een verhaal over de Zuid-Hollandse geschiedenis?

Welk verhaal mag volgens jou niet ontbreken op deze website? Deel je verhaal of tip met de redactie! Lees de voorwaarden en tips voor het schrijven van een verhaal.

Ontvang de laatste verhalen in je mailbox

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe publicaties? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief!

Deze website maakt gebruik van cookies

Deze website maakt gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor de analyse van onze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Bij het tonen en afspelen van YouTube video's worden cookies van derden geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met dit gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies deze website plaatst.

Deze website maakt gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor de analyse van onze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Bij het tonen en afspelen van YouTube video's worden cookies van derden geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op "Akkoord" als je akkoord gaat met dit gebruik van cookies, klik op "Aanpassen" voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies deze website plaatst.