Wandelen in het Staelduinse Bos

Het is bepaald geheimzinnig te noemen, het Staelduinse Bos. Als je vanuit Hoek van Holland komt gewandeld en via de westelijke kant het bos inloopt zie je al snel de eerste bunker opdoemen tussen de bomen. Hoe verder je loopt, hoe meer overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog je ziet. Met name de grote bunkers in het oostelijke deel van het bos zijn indrukwekkend. Tegenwoordig hoor je vooral vogels en hier en daar wat wandelaars. Zeventig jaar geleden moet het hier een drukte van jewelste zijn geweest, gezien de ‘bunkerdichtheid’ van dit stukje natuur. Die bunkers lagen hier natuurlijk niet zomaar. Hoek van Holland lag op een bijzonder strategische locatie, aan de monding van de Nieuwe Waterweg, de ‘poort’ naar de Rotterdamse haven.

Dit was ook de reden dat eind negentiende eeuw Fort Hoek van Holland werd gebouwd. Tijdens de Duitse inval, in de meidagen van 1940, was het Fort op volledige oorlogssterkte. Vanuit het fort werd geschoten op Duitse vliegtuigen die waren uitgeweken van de gevechten bij vliegveld Ockenburgh. Duitse parachutisten en infanteristen zochten in het Staelduinse Bos dekking tegen het geschut uit het vier kilometer verderop gelegen Fort. Het bos werd ook beschoten vanuit batterijen op het eiland Rozenburg. Uiteindelijk werden zo’n 150 Duitse militairen krijgsgevangen gemaakt en opgesloten in het Fort. Na de capitulatie werd het Fort door de Duitsers in gebruik genomen. Tijdens de Duitse bezetting werd het hele gebied omgebouwd tot Festung Hoek van Holland, één van de zwaarst verdedigde punten van de Atlantikwall in ons land. Deze verdedigingslinie langs de kust werd door de Duitsers aangelegd om een Geallieerde invasie te voorkomen.

Het Staelduinse Bos lag in het noordelijke deel van de Festung en op veilige afstand van de kust. Daarmee was het een geschikte locatie voor de commandant van de Festung en hoofdkwartieren van diverse legeronderdelen. In 1942 werd gestart met de bouw van een groot aantal bunkers. Het is nu moeilijk te zien, maar de bunkers zijn aangelegd in de vorm van een cirkel, met de commandobunker in het midden. Verder werden er manschappenbunkers, munitiebunkers, een hospitaalbunker en bergplaatsen gebouwd. In totaal ging het om 16 zware bunkers en 7 munitiebunkers. Ook waren er een aantal garages, onder andere voor de auto van de commandant.

Na 1945 werd het complex in gebruik genomen door de Koninklijke Marine, die er gedurende de Koude Oorlog munitie opsloeg. Hiertoe werden er tussen 1957 en 1960 zelfs nog nieuwe bunkers gebouwd. Een opschrift met de woorden ‘Gevaar Radioactieve Stoffen’ op één van deze bunkers leidde tot het –nooit bewezen - gerucht dat er kernkoppen zouden zijn opgeslagen. Begin jaren ’80 leidde dit tot diverse protesten. In 1987 werd het bos overgedragen aan het Zuid-Hollands Landschap. De bunkers worden nu bewoond door vleermuizen en zijn daarom niet toegankelijk. Het Staelduinse Bos is wel opengesteld om te wandelen en je kunt hierdoor de bijzondere sfeer beleven. Ook worden er af en toe vleermuisexcursies georganiseerd.

Wandelroutes van het Zuid-Hollands Landschap

Op de website van het Zuid-Hollands Landschap staan 2 wandelroutes door het Staelduinse Bos, met informatie over natuur, landschap en cultuurhistorie. Het bos heeft ook zijn eigen bezoekerscentrum (d' Oude Koestal).

Het bezoekerscentrum heeft de volgende openingstijden: zaterdag 13:00-16:00 u, zondag 11:00 - 16:00 u. In de maanden september en oktober ook open op woensdag van 13:00-16:00 u. Voor meer informatie zie: www.hetstaelduinsebos.nl. 

De Oude Koestalroute is 2,5 kilometer lang.

De Vleermuis- en Van Rijckevorselroute is 3 kilometer lang.