Geschiedenis van de cartografie in Nederland en Zuid-Holland
— 1 reacties
Over de geschiedenis van de cartografie in Nederland en Zuid-Holland en de bijzondere kaarten uit de collectie Hingman van het Nationaal Archief.
Kaarten: doel en soort
De cartografie in Nederland kent een lange geschiedenis. Kaarten zijn eeuwenlang om uiteenlopende redenen vervaardigd. Zo werden er kaarten gemaakt voor militaire doeleinden, om als wandversiering te dienen, of om te kunnen bepalen wie de eigenaar van een bepaald stuk grond was. Ook werden kaarten ontwikkeld vanuit stedenbouwkundige motieven, bijvoorbeeld een stadsuitbreiding. Dit konden stadsplattegronden of stadsaanzichten zijn, maar ook polderkaarten, gewestkaarten, landkaarten of perceelkaarten. Onderstaande stadsplattegrond van Dordrecht is in opdracht van Filips II van Spanje gemaakt met een militair doel: de verdediging van de stad.
Kaart van Dordrecht
Vervaardiging van kaarten
Tot 1540 werden kaarten veelal vervaardigd door schilders en was er geen sprake van een meetbare schaal of nauwkeurige verhoudingen. Door verbetering van de meetinstrumenten en reproductietechnieken halverwege de zestiende eeuw werden kaarten echter een stuk nauwkeuriger. Een meettechniek die gebruikt werd in de zestiende en zeventiende eeuw was de zogenoemde driehoeksmeting die uitgevoerd werd met speciale instumenten zoals bijvoorbeeld de boussole, een kompas met een graden-indeling.
Kaart van Gorinchem en omgeving
De Hingmancollectie van het Nationaal Archief
Het Nationaal Archief beheert de Hingmancollectie, een omvangrijke en belangrijke kaartcollectie van ca. 600 afbeeldingen. De collectie draagt de naam van de samensteller ervan, de Zuid-Hollandse archiefinspecteur J.H. Hingman (1834-1897) en bevat bijzonder kaartmateriaal van Zuid-Hollandse steden, dorpen en gebieden. De kaarten in de collectie zijn voornamelijk voor administratieve doeleinden vervaardigd en variëren van plattegronden van steden als Gouda, Leiden en Rotterdam tot kaarten van de Nieuwkoopse Plassen en Fort Wierickerschans. De collectie is in 2007 - ter gelegenheid van de lancering van deze website - gedigitaliseerd en is toegevoegd aan de beeldbank van het Nationaal Archief.
Voor meer kaarten bekijk je het thema over historische kaarten.
Plaats een reactie
Ontdek meer
Heb jij een verhaal over de Zuid-Hollandse geschiedenis?
Welk verhaal mag volgens jou niet ontbreken op deze website? Deel je verhaal of tip met de redactie! Lees de voorwaarden en tips voor het schrijven van een verhaal.
Ontvang de laatste verhalen in je mailbox
Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe publicaties? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief!
1 reacties
Zijn er ook historische kaarten van Jacob Reyniersz Block, schilder, ingenieur en kaartmaker en landmeter van Gouda bewaard? c.a. na 1645 :Vaart en jaagpad Gouda naar Amsterdam. Deze gegevens uit de Walvis.