De geschiedenis van de gemeente Noordwijk

Van stad naar heerlijkheid

Aan het einde van de veertiende eeuw werden aan Noordwijk stadsrechten toegekend, onder de voorwaarde dat de plaats een stadsmuur zou bouwen. Toen dit niet gebeurde nam graaf Albrecht van Beijeren de stadrechten weer terug en behield Noordwijk de status van ambachtsheerlijkheid (rechtsgebied). In 1429 kreeg Noordwijk van de bisschop van Utrecht wel de status van bedevaartsplaats, omdat Sint-Jeroen hier in 857 zou zijn doodgemarteld. De plaatselijke kerk werd aan ook aan Sint-Jeroen gewijd.

Visserij

Hoewel menig Noordwijker werkzaam was in de landbouw en veeteelt, verschaften de zeevisserij en aanverwante industrieën als rokerijen, scheepswerven en taanderijen de meeste inwoners een inkomen. De grootste markt voor de verse vis was het nabijgelegen Leiden.

Kruiden, bloembollen

Omstreeks 1700 werd de teelt van kruiden een belangrijke bron van inkomsten voor Noordwijk. In de negentiende eeuw werd deze kruidenteelt verdrongen door de bloembollenteelt. De duingronden bij Noordwijk bleken daarvoor uitermate geschikt. Steeds meer duinen werden afgegraven om nieuwe tuinen aan te leggen voor de kweek van onder andere hyacinten en tulpen.

Badplaats

Hoewel Noordwijk tot in het midden van de negentiende eeuw nog wat primitief aandeed werd het in deze periode een geliefd woonoord voor de meer welgestelde, hogere burgerij met een behoefte aan zee en duinen. Door de aansluiting op het openbaarvervoersnetwerk aan het einde van de negentiende eeuw kwam het toerisme in Noordwijk snel tot bloei. Tegenwoordig is Noordwijk aan Zee, dat samen met Noordwijk-Binnen de gemeente Noordwijk vormt, een van de belangrijkste Nederlandse familiebadplaatsen. In 1992 is de oude dorpskern van de badplaats aangewezen tot beschermd dorpsgezicht.

Meer lezen over Noordwijk? Kijk eens op de site van Cultuurhistorisch Genootschap Duin- en Bollenstreek, Vereniging Genootschap Oud-Noordwijk, Streekmuseum Veldzicht of Erfgoed Leiden.