Video: Landgoederen in de Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog werden veel landgoederen en buitenplaatsen gevorderd door de Duitsers. Er werden officieren ingekwartierd, bunkers aangelegd en soms werd een landhuis in zijn geheel gesloopt vanwege de aanleg van de Atlantikwall. Maar er werden ook schatten verborgen en onderduikers gehuisvest. Erfgoedhuis Zuid-Holland legde deze sporen, verhalen en herinneringen vast in 12 korte films, samen met (oud)bewoners, ooggetuigen, vrijwilligers en andere betrokkenen.

Ockenburgh: onderdak voor Joodse kindervluchtelingen

Op buitenplaats Ockenburgh in Den Haag werden voor de Tweede Wereldoorlog korte tijd Joodse kindervluchtelingen uit Oostenrijk ondergebracht. Corien Glaudemans, verbonden aan de Stichting Joods Erfgoed Den Haag en werkzaam voor het Haags Gemeentearchief, vertelt meer over deze relatief onbekende gebeurtenissen.

Overvoorde: geheime afluisterpost in een bunker

Op het destijds afgelegen Overvoorde in Rijswijk werd door de Duitsers een afluistercomplex aangelegd dat onder meer een rol speelde in het Englandspiel. Remco de Goede (Stichting Museum Bescherming Bevolking, die het terrein tegenwoordig beheert) vertelt over de gebeurtenissen in de oorlog en neemt je mee de bunkers in.

Dorrepaal: Maduro en de slag om Ypenburg

Bij Buitengoed Dorrepaal in Leidschendam, toen bekend onder de naam Huis Leeuwenbergh, werd hevig gevochten tijdens de Slag om Ypenburg. C.A. van Aalst woonde als kind vlakbij en zag het gebeuren. (NB: de heer Van Aalst is begin januari 2017 overleden.)

Clingendael: een bijzondere ontmoeting

Kees Neisingh vertelt meer over een bijzondere ontmoeting die plaatsvond op landgoed Clingendael in Wassenaar. Hier sprak Heinrich Himmler met Pim Boellaard en Han Jordaan, twee Nederlandse verzetslieden. Himmler was benieuwd naar de motieven van het Nederlandse verzet.

Clingendael: de bunker van Seyss-Inquart

Seyss-Inquart, Rijkscommissaris van het bezette Nederland, nam zijn intrek op Clingendael en liet er een gigantische commandobunker aanleggen, vermomd als boerderij. Met Kees Neisingh nemen we een kijkje in de bunker.

Oud Wassenaar: hoog bezoek

De ouders van Imelda van Gestel runden het internationaal bekende hotel dat gevestigd was in kasteel Oud Wassenaar. Na de inval van de Duitsers duurde het niet lang of Duitse officieren trokken in Oud Wassenaar. Ook Seyss-Inquart verbleef hier korte tijd.

De Wiltzangk: de verdwenen toverschaal

Villa de Wiltzangk in Wassenaar was eigendom van de familie Van den Bergh. Samuel van den Bergh was één van de oprichters van Unilever en een groot liefhebber van kunst en boeken. De Joodse familie wist zelf uit de handen van de Duitsers te blijven, maar hun kunst- en boekencollectie werden in beslag genomen. Aan het woord zijn kunsthistoricus Judith Niessen, die onderzoek deed naar de collectie Van den Bergh, en Ella Andriesse, een achterkleindochter van Sam en Betsy van den Bergh.

Oud-Poelgeest: onderduikers in de tuinmanswoning

In de tuinmanswoning van Kasteel Oud-Poelgeest in Oegstgeest zaten twee Joodse broers ondergedoken. Ze overleefden de oorlog. Freek Lugt vertelt over de broers en het echtpaar dat hen huisvestte.

Oud-Poelgeest: Canadese bevrijders

De Canadese soldaten die hun intrek namen op het kasteel waren erg populair bij de meisjes in het dorp, zo vertelt Lugt in het tweede filmpje over Oud-Poelgeest. En wie goed kijkt kan nog wat sporen vinden die ze hebben achtergelaten.

Oostergeest: op het spoor van de zilverschat

Landgoed Oostergeest wordt al vele generaties bewoond door dezelfde familie. Lucelle Leemans-Van Nispen vertelt hoe de familie in de oorlog plaats moest maken voor de Duitsers. Ook zien we Jan Tijsen, die jarenlang, net als zijn vader, tuinman was op het landgoed. Het tuinmansgezin mocht tijdens de oorlog wel op Oostergeest blijven.

Huys te Warmont: lanceerbasis voor V1-raketten

Op Huys te Warmont werden V1-wapens gelanceerd door de Duitsers. Eric Kanngiesser is vrijwilliger bij het Zuid-Hollands Landschap, dat tegenwoordig het terrein beheert. Hij vertelt over de lanceerbaan, waarvan de fundamenten nu weer zichtbaar zijn.

Klein Leeuwenhorst: Op de stippellijn van de Atlantikwall

Alexandra van den Bosch en Adeline Evelein vertellen over het landhuis in bezit van hun familie dat hier ooit stond en dat op bevel van de Duitsers werd afgebroken. Ook werd een tankgracht aangelegd op het landgoed, waarvan de sporen goed te zien zijn.

Over de films

Dit project is mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage vanuit de Erfgoedlijn Landgoederenzone van de provincie Zuid-Holland, het Themafonds Landgoederenzone van het Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds 1818 en het VSBfonds.