Deze kerk is prachtig gelegen aan de oude haven en herinnert aan het feit dat vanaf hier de Pelgrimvaders vertrokken naar de nieuwe wereld. De Pelgrimvaders, of de Pilgrim Fathers waren een groep Engelse gelovigen: de Pilgrim Fathers. Zij weken aan het begin van de 17e eeuw als geloofsvluchtelingen uit naar Nederland. Na een tijdje te verblijven in Amsterdam en Leiden besloten zij de over-tocht te wagen naar de 'Nieuwe Wereld', in de hoop daar een nieuw vaderland te vinden.


_{^{Het interieur van de kerk, nu met stoelen, foto: Jaap van der Veen}}

Delfshaven is de naam van een Rotterdamse stadswijk en sinds 1994 ook van een deelgemeente. Maar de historische Delfshaven is het sfeervolle stadsdeel rond de Aelbrechtskolk en de Voorhaven. Hier staat in het midden de Pelgrimvaders-kerk, een gebouw dat oorspronkelijk in 1416 als de Sint Antoniuskapel hier verrees. Pas in het eerste deel van de acht-tiende eeuw was er sprake van een ingrijpende vernieuwing. Onderzoek van het Delftse stadsbestuur wees uit dat de kerk wel kon worden hersteld; nieuwbouw was niet nodig. De verbouwing werd gerealiseerd in 1733-’34. Er werden twee nieuwe kolommen gebouwd en de voorgevel werd vernieuwd. In 1760 is de kerk opnieuw aangepakt. Het gebouw werd 3,6 meter verhoogd. Een toren was financieel niet meer haalbaar. Toch kwam die er door een bijdrage van het Delftse stadsbestuur. Daarmee kreeg het gebouw min of meer de vorm zoals wij die nu nog kennen.

_{^{Het vooraanzicht van de kerk, foto: Jaap van der Veen}}

Door teruglopend kerkbezoek werd het gebouw in 1992 overgedragen aan de Stichting Oude Hollandse kerken  die het gebouw in 1992-’98  restaureerde. Daarbij werden de banken in het schip vervangen door stoelen. Bijzonder aan deze kerk is het feit dat het aantal kerkgangers sindsdien zodanig is gestegen dat de oorspronkelijke eigenaar, de hervormde gemeente Delfshaven, het gebouw in 2018 kon terugkopen van de SOHK om zelfstandig weer verder te gaan.

_{^{Interieur met preekstoel, foto: Jaap van der Veen}}

Het interieur is nog steeds oost-west georiënteerd, net zoals voor de reformatie. De preekstoel staat sinds 1734 centraal op het koor aan de oostzijde. Voorheen stond hij aan de eerste kolom van de zuidkant. Rondom de vierkante preekstoel, in Lodewijk XIV-stijl, is de dooptuin waarbij de lezenaar en de koperen doopbogen op het doophek zijn bevestigd. Ter weerszijden staan banken voor de kerkenraadsleden. In de kerk hangen twee wandborden met de Twaalf artikelen van het Geloof en de Tien Geboden. De kerk kent een aantal glas-in-loodramen uit de twintigste eeuw. De ramen in het transept dateren uit 1912 en zijn gemaakt door glazenier Paulus Blom. De beide ramen in het koor zijn van 1916. Zij beelden de zes scheppingsdagen uit. Het orgel is in 1855 gebouwd door C.G.F.Witte. Hij was een leerling van de beroemde Jonathan Bätz & Co uit Utrecht.

Tegen de zuidwand van de kerk staan de replica’s van twee zeilschepen, de Speedwell en de Mayflower. Op 22 juli 1620 vertrok de Speedwell, een scheepje van 60 ton met enkele tientallen Engelse mannen en vrouwen aan boord vanaf de kade van Delfshaven naar Engeland. Dat waren die zoge-noemde Pilgrims. Zij waren Engelsen die Engeland waren ontvlucht omdat zij niet bij de staatskerk (de church of England) wensten te behoren.


_{^{Replica van de Mayflower, foto: Jaap van der Veen}}

Omdat ze Nederland te profaan vonden besloten ze na elf jaar de oversteek te wagen naar Amerika, naar de staat Virginia, een Engelse kolonie. Ze voeren eerst naar Southampton en troffen daar meer Pilgrims aan met wie ze de overtocht zouden maken in een groter schip; de Mayflower. Helaas was dit schip niet zeewaardig en besloot men alsnog met de kleinere Speedwell de overtocht te wagen. In november 1620 bereikten ze de kust van Amerika. Helaas niet in Virginia maar veel noordelijker in Massachusetts. Daar stichtten zij een kerk en stelden een document op de Mayflower Compact. Dit document wordt gezien als de eerste grondwet van de Verenigde Staten. Zij werden “het zaad van de natie”. Abram Lincoln heeft de dag van hun aankomst in Amerika benoemd tot de nationale feest- en gedenkdag Thanksgiving Day.

^{_{Ook het glas-in-lood herinnert aan de Pilgrims, foto: Jaap van der Veen}}

Dit artikel is onderdeel van een serie over religieus erfgoed in Zuid-Holland. Deze serie is tot stand gekomen in samenwerking met Jaap van der Veen, specialist religieus erfgoed.