Er zijn aanwijzingen dat er al in de tiende eeuw een nederzetting was op de plaats waar nu Ouderkerk aan den IJssel ligt. Toch dateert de eerste officiële vermelding van het dorp pas uit 1263. De gemeente Ouderkerk ontstond in 1985, toen de oude dorpen Ouderkerk aan den IJssel en Gouderak werden samengevoegd. De eerste nederzetting werd nog Ouderkerke genoemd en was gelegen in de Krimpenerwaard, langs de Hollandse IJssel. Eeuwenlang vormde de Hollandse IJssel de voornaamste verbinding tussen de Maasmond en Amsterdam. In de loop der eeuwen groeide Ouderkerke uit tot een belangrijke plaats. De bewoners leefden er onder meer van de veeteelt.

Scheepvaart
Het was echter vooral de scheepvaart die vanaf de middeleeuwen een grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van Ouderkerk. Zo vestigden zich er vanaf de vijftiende eeuw diverse industrieën die geheel georiënteerd waren op de scheepvaart, zoals scheepswerven, zeilmakerijen en touwslagerijen. In de twintigste eeuw verdwenen de meeste van deze scheepsbedrijven en kwamen er transportondernemingen voor in de plaats. In de jaren zeventig breidde het dorp zich verder uit door de bouw van enkele woonwijken.

Geschiedenis Gouderak
Gouderak is in de dertiende eeuw gesticht en werd voor het eerst vermeld in 1274. De naam is afkomstig van het woord ‘rak’, een recht stuk in de rivier tussen twee bochten. In de vijftiende eeuw ontwikkelde Gouderak zich tot een agrarisch dorp, waar men leefde van de veeteelt. Tevens werd het een ambachtsheerlijkheid, wat inhield dat er recht mocht worden gesproken. Het rechthuis was gelegen bij de Stolwijkersluis. Vanaf de zeventiende eeuw vestigden zich steeds meer industrieën in Gouderak, zoals touwslagerijen en steenbakkerijen. Hoewel het dorp hierdoor in de zeventiende en achttiende eeuw iets groeide, bleef het een kleine nederzetting, waar slechts 400 mensen woonden. Momenteel telt Gouderak ongeveer 3000 inwoners en Ouderkerk aan den IJssel ongeveer 4000. Ouderkerk en Gouderak maken sinds 1 januari 2015 deel uit van de gemeente Krimpenerwaard.